Narzędzia genetyki populacyjnej

W tym miejscu zadajemy pytanie co to są narzędzia genetyki
populacyjnej i czy przeciętny hodowca jest w stanie przeprowadzić taką analizę. Otóż
każdy może wykonać analizę we własnym zakresie dla ograniczonej populacji. Może
być to populacja własnej hodowli. Jednak aby statystyczne prawdopodobieństwo było wysokie należałoby analizę przeprowadzić
dla szerszej populacji – ograniczonej terytorialnie na przykład populacji danego
kraju. Niestety w Polsce nie istnieje Klub Rasy, który mógłby gromadzić
wiarygodne dane zaś informacje Związku
Kynologiczne są niepełne – nie obejmują np. danych dotyczących zagranicznych kryć polskich reproduktorów, statystyki miotu oraz z powodu
braku przeglądów hodowlanych nie ma danych weryfikujących przydatność hodowlana
potomstwa po danym reproduktorze. Jako przykład analizy populacji Rhodesian Ridgeback podaję
dane U.K. Kennel Club z lat 1980-2015, myślę że zarówno czas – 35 lat jak i wielkość
populacji ( statystycznie 32 mioty rocznie) dają prawdziwy obraz tendencji dla
naszej rasy. Analiza genetyczna rasy Rhodesian Ridgeback została przeprowadzona na podstawie zarejestrowanych rodowodów w celu oszacowania tempa utraty różnorodności
genetycznej w obrębie rasy i dostarczenia
informacji do prowadzenia przyszłej strategii zrównoważonej hodowli. Statystyka populacji daje obraz tendencji zmiany ilości zwierząt wykorzystywanych do hodowli, wskaźnik chowu
wsobnego ( inbredu) oraz szacunkowy efektywny rozmiar populacji. Wskaźnik inbredu oraz wielkości populacji efektywnej wskazują tempo, w jakim rasa traci
zmienność genetyczna. Analizie poddany jest również średni
stopień pokrewieństwa wśród psów tej rasy urodzonych w roku oraz poziomu chowu wsobnego, którego można się spodziewać, jeśli krycia będą
przeprowadzone losowo w populacji
(oczekiwana stopa chowu wsobnego) Analizie poddano mioty w latach 1980- 2015, ilość
zarejestrowanych szczeniąt po określonych rodzicach, standardowe odchylenia
dla urodzeń szczeniąt po reproduktorach i procent urodzeń po najbardziej
popularnych psach – 50%, 25%, 10% i 5 % reproduktorów. Obliczono średnią zmianę generacji – czyli wiek w którym potomstwo
pary hodowlanej zostaje rodzicami. Średnia zmiana generacji wynosi 3,99 roku. Policzono wskaźnik inbredu oraz średnik oczekiwany inbred
jeśli urodzone potomstwo zostałoby losowo rozmnożone w latach 1980-2015. Dla populacji Rhodesian Ridgeback uzyskano ujemny wskaźnik inbredu
co oznacza, że rasa nie traci zmienności
genetycznej. Gdyby wskaźnik zbliżałaby się do 1 – przyszłość rasy byłaby
obarczona wielkim ryzykiem, zaś przy 0,5 utrata zmienności genetycznej
wzrosłaby dramatycznie. Poddając analizie populacje w interwałach pięcioletnich
uzyskuje się trochę odmienny obraz. Mianowicie w latach 1980-1985, 85-90, 90-95 wskaźnik
inbredu wynosił odpowiednio 0,025815, 0,015524. 0,01468 dopiero w latach 1995-2000
i kolejnych spadł poniżej 0. Najprawdopodobniej przyczynił się do tego wzmożony
import zwierząt hodowlanych. Do tamtego momentu Wielka Brytania z
powodu restrykcyjnych przepisów
weterynaryjnych pozostawała krajem
odizolowanym od reszty świata jeśli chodzi o import żywych zwierząt. Dodatkowo w latach 1995-2015 zmalał procent kryć najbardziej
popularnymi reproduktorami. Wynika z tego, że populacja rasy Rhodesian Ridgeback w
Wielkiej Brytanii odnowiła się na przestrzeni ostatnich 20 lat. W Polsce- zamiast fachowej analizy - pozostaje nam jedynie wyczucie hodowlane i zdrowy
rozsądek. Dla dobra genetycznego populacji reproduktor nie powinien mieć więcej niż 30- 40 szczeniąt z różnymi sukami na terenie danego kraju. Suka nie powinna mieć więcej niż 3 mioty w
życiu. Biorąc pod uwagę plenność naszej
rasy daje nam to średnio 30 szczeniąt od jednej suki. Jest to oczywiście duże uproszczenie, ale pomocne i
obrazowe.